ଆଜି କାହିଁକି ଓଡିଶାରେ ପ୍ରତି ଦୁଇବର୍ଷରେ ଥରେ ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ ମରୁଡି ହେଉଛି ? କାହିଁକି ବର୍ଷକରେ ତିନି ଥର ବାତ୍ୟା ହେଉଛି ? କାହିଁକି ବର୍ଷା ଠିକରେ ହେଉନାହିଁ ଯେଉଁଥି ଲାଗି ଆମ ଜମିରେ ଧାନ ସବୁ ଶୀଘ୍ର
ପାଚିଯାଉଛି ? କାହିଁକି ଆମ୍ବ କି ନଡିଆ ଗଛରେ ସମୟ ଅନୁସାରେ ଫଳ
ଧରୁନାହିଁ ? ଏମିତି ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଆମର ଚାରିପାଖର ଜଳବାୟୁକୁ
ନେଇଆସୁଛି । ଆଜି ଓଡିଶାର 19ଟି ନଦୀ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷଣ ହୋଇସାରିଥିବା ହେତୁ ନା ମାଛ ରହୁଛନ୍ତି ନା
ନଦୀଜଳ ଚାଷ ଜମିରେ ମାଡିପାରୁଛି । ଏହା ପରେ ବି ଆଜି ଯଦି ଅଧିକ ଜଙ୍ଗଲ କାଟି ପୂର୍ବଭଳି ଡ୍ୟାମ, କାରଖାନା, ବନ୍ଦର ସବୁ କରାଯାଏ ତେବେ ସେଥିରୁ ନିର୍ଗତ ଧୂଆଁ
ଓ ମଇଳା ହେତୁ ଆମର ପରିବେଶ ସୁଧୁରିବ ନା ଆହୁରି କ୍ଷତି ହେବ ? ଏହାପରେ
ବର୍ଷକୁ ଥରେ ବାତ୍ୟା ହେବ ନା ଚାରିଥର ହେବ ? ଏହାପରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ
ରାଜ୍ୟରେ ମରୁଡି ହେବ ନାହିଁ ତ?
ଢିଙ୍କିଆ ଚାରିଦେଶରୁ ପୋସ୍କୋ
ହଟିଗଲା ପରେ ଏବେ ଜିନ୍ଦଲ ନାମକ ଆଉ ଏକ ବିପତ୍ତି ମାଡିଆସିଛି । ଯେଉଁଠି ପୋସ୍କୋ ହେତୁ ଏକ ଲକ୍ଷ
ସତୁରୀ ହଜାର ଗଛ କାଟିଦିଆଯାଇଥିଲା ସେହି ଜାଗାରେ ପୁଣିଥରେ ଜଙ୍ଗଲ କରିବା ବଦଳରେ ସରକାର ଜିନ୍ଦଲ
ମାଧ୍ୟମରେ ଅଧିକ ଧୂଆଁ ଛାଡୁଥିବା ଷ୍ଟିଲ ପ୍ଳାଣ୍ଟ, ସିମେଣ୍ଟ ପ୍ଳାଣ୍ଟ, କୋଇଲା ପାୱାର ପ୍ଳାଣ୍ଟ ଓ ବନ୍ଦର
କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ଆଇନ ଅନୁସାରେ କମ୍ପାନୀକୁ ପରିବେଶ ଅନୁମତି ମିଳିବା ଆଗରୁ ଜନଶୁଣାଣୀ
ଜରୁରୀ ।
ଜନଶୁଣାଣୀ କ’ଣ ?
ପରିବେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଆଇନ 2006 ଅନୁସାରେ ପ୍ରତ୍ଯେକ ବୃହତ୍ତ ପ୍ରକଳ୍ପ (ଯଥା ଖଣି, କାରଖାନା ଓ ବନ୍ଦର ଇତ୍ୟାଦି) ଲାଗି ପ୍ରକଳ୍ପ
ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନଶୁଣାଣୀ ଜରୁରୀ । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଲୋକେ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କରେ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ନିଜ
ମାତୃଭାଷାରେ ଜାଣିଲା ପରେ ସେହିଦିନ ନିଜର ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବେ ଓ କମ୍ପାନୀ ସେହିସବୁ ମତକୁ ନେଇ
ପୁଣିଥରେ ପରିବେଶ ପ୍ରଭାବଜନିତ ରିପୋର୍ଟ ତିଆରି କରିବା କଥା । କିନ୍ତୁ କ୍ରମଶଃ ଜନଶୁଣାଣୀ ଏକ
ଫାର୍ଶରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲାଣି । ଏଥିରେ ଲୋକେ ଯାହା ବି ମତ ଦିଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି ଜନଶୁଣାଣୀ ସଫଳ
ହୋଇଗଲା ବୋଲି କଲେକ୍ଟର ବିବୃତ୍ତି ଦେବାପରେ ତୁରନ୍ତ ପରିବେଶ ଅନୁମତି କମ୍ପାନୀକୁ ମିଳିଯାଉଛି ।
ମଝିରେ ମଝିରେ ପରିବେଶ ବୋର୍ଡ କମ୍ପାନୀ ଠିକରେ କାମ କରୁଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଦେଖିବା କଥା ।
କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଲାଞ୍ଚ ନେଇ ନିଜ କାମ କରୁନାହାନ୍ତି । ଏହି
ହେତୁ ଆଜି ରାଜ୍ୟର 19ଟି ନଦୀ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷିତ ବୋଲି ଜାତୀୟ ଗ୍ରୀନ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ରାଜ୍ୟ
ପ୍ରଦ୍ଯୁଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୋର୍ଡକୁ ତାଗିଦ କରିସାରିଛନ୍ତି । ଏହି ହେତୁ ପାରାଦ୍ଵୀପ ଆଜି ସବୁଠାରୁ
ଅଧିକ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏହା ପରେ ଆମେ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
ବୋର୍ଡର ସାଧୁତା ଉପରେ ସନ୍ଦେହ ଆସୁନାହିଁ କି? ଆମେ ବୋର୍ଡ ଉପରେ ଭରସା କରିପାରିବା ତ? ଏହି ଭରସା ନକରିପରି
ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲାର ଛେଣ୍ଡିପଦା (ଆଦାନୀ ପାୱାର ପ୍ଳାଣ୍ଟ ଲାଗି),
ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାର କୁଚିଣ୍ଡା (ଡ୍ୟାମ) ଓ ରାୟଗଡାର ବାସଙ୍ଗମାଳୀ (ଆଲୁମିନା ପ୍ଳାଣ୍ଟ) ଅଞ୍ଚଳର
ଲୋକେ ଜନଶୁଣାଣୀ କରେଇନଦେବା ହେତୁ ସେହିସବୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରକଳ୍ପ ବନ୍ଦହୋଇଗଲା ।
ଜିନ୍ଦଲ କାହିଁକି ତଥ୍ୟ ଦେଉନାହିଁ
କ) ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଜନଶୁଣାଣୀ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରିପୋର୍ଟ ଓ ଏହାର
ପରିବେଶ ଉପରେ କ’ଣ ପ୍ରଭାବ ପଡିବ ସେ
ସମ୍ପର୍କରେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ପୁସ୍ତିକା ଘରେ ଘରେ ପହଞ୍ଚିବା କଥା । ଏଭଳି ପ୍ରକଳ୍ପ
ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଓ ମୃତ୍ୟୁର କଥା ହୋଇଥିବା ହେତୁ ସେମାନେ ସବୁ କଥା ଜାଣି ଜନଶୁଣାଣୀକୁ
ଯିବା କଥା । କିନ୍ତୁ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୋର୍ଡ, ଜିଲ୍ଲା
ପ୍ରଶାସନ ଓ ଜିନ୍ଦଲ କମ୍ପାନୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ ଦେଉନାହାନ୍ତି, କାହିଁକି ?
ଖ) ଆମେ ଖବରକାଗଜରୁ ଜାଣୁଛୁ ଯେ ଜିନ୍ଦଲ କମ୍ପାନୀ ଢିଙ୍କିଆ ଚାରିଦେଶରେ ଏକ 13.2 ମିଲିୟନ
ଟନର ଷ୍ଟିଲ କାରଖାନା କରିବ ଯାହା କି ପୋସ୍କୋ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବଡ । ଏଥିଲାଗି 900 ମେଗାୱାଟର ଏକ
କୋଇଲା ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ବସିବ । ଏହା ଏକ ଜଣାଶୁଣା କଥା ଯେ ସାରା ଭାରତରେ
ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବାୟୁ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷଣ କାରଖାନା ଭାବରେ କୋଇଲା ପ୍ଳାଣ୍ଟ ନିଆଯାଏ । ଏବେ ପାରାଦ୍ଵୀପ ସବୁଠାରୁ
ଅଧିକ ପ୍ରଦ୍ଯୁଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ଭାବରେ ଗଣାଯାଉଛି । ଏହା ପାଖରେ କୋଇଲା ପ୍ଳାଣ୍ଟ ହେଲେ କୁଜଙ୍ଗରୁ ପାରାଦ୍ଵୀପ
ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ରହିପାରିବେ ତ ?
ଗ) ପୋସ୍କୋ ଥିବା ସମୟରେ ବହୁ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଜଟାଧାର ନଦୀରେ ଯଦି ବନ୍ଦର ହୁଏ
ତେବେ ଏହାର ଉପର ମୁଣ୍ଡରେ ବନ୍ୟା ହେବା ହେତୁ ଜଗତସିଙ୍ଗପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଅନେକ ଗାଁର ଚାଷଜମି
ଜଳମଗ୍ନ ରହିବ। ସେହିଭଳି ଦୁଇଟି ବନ୍ଦର ହେତୁ ବାଲିଚର ମାଡିଯାଇ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ ହେବ ଓ
ଅଞ୍ଚଳ ଅଧିକ ବାତ୍ୟାପ୍ରବଣ ହୋଇଯିବ । ପାରାଦ୍ଵୀପ ନିକଟରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ବନ୍ଦର ଜଟାଧାର ନଦୀର ଉପର
ମୁଣ୍ଡରେ ବନ୍ୟା ତ ସୃଷ୍ଟି କରିବ, ନୋଳିଆସାହିର 250 ପରିବାରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଉଦବାସ୍ତୁ କରିଦେବ । ସରକାର ଏହା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ
ନଦେଇ ଜିନ୍ଦଲକୁ ପୁଣି ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ ଲାଗି ଅନୁମତି ଦେବା କେତେ ଦୂର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ?
ଘ) ଢିଙ୍କିଆ ଚାରିଦେଶରେ ପୂର୍ବରୁ ହରିଣଙ୍କ ଆତଯାତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏବେ ଦେଖାଯାଉନଥିଲା ।
କିନ୍ତୁ ପୋସ୍କୋ ଗହଳି କମିଯିବା ପରେ ଏବେ ଅଞ୍ଚଳରେ ପୁଣି ହରିଣ ଓ ଅନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖାଗଲେଣି
।
ଚ) ଆଜି କାର୍ବନ ଡାଇକ୍ସାଇଡର ପରିମାଣ ଆମର ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥିବା ଓଜୋନ ସ୍ତରକୁ
ବଢାଇଦେଉଥିବା ହେତୁ ଆମର ଦିନରେ ଅଧିକ ଗରମ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଏହି ହେତୁ ବରଫ ଅଧିକ ତରଳି
ସମୁଦ୍ର ପାଣି ବାଢୁଛି ଓ ଗାଁ ମଧ୍ୟକୁ ପଶିଯାଉଛି । ଏହି ହେତୁ ସାତଭାୟା ଆଜି ସମୁଦ୍ରରେ ପଶିଗଲା
। ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ, ଝାଡଖଣ୍ଡ ଓ
ଓଡିଶାରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଷ୍ଟିଲ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ରହିଛି ଓ ସରକାରୀ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଷ୍ଟିଲ କାରଖାନା ହେତୁ
ଏହି ସବୁ ରାଜ୍ୟରେ ଦିନର ଉତ୍ତାପ ଅଧିକ ବେଗରେ ବଢୁଛି । ରାଉରକେଲା ଷ୍ଟିଲ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ଓ ଲୁହାଖଣି
ହେତୁ ଓଡିଶାରେ ସୁନ୍ଦରଗଡ ଜିଲ୍ଲାର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କାର୍ବନ ଡାଇଆକ୍ସାଇଡ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଯାଉଛି ଓ
ଏଠାର ତାପମାତ୍ରା ଗଲା କୋଡିଏ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ବଢିଛି ।
ସରକାର କ’ଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ
କ) ଜଙ୍ଗଲ ଅଧିକାର ଆଇନ, 2006ର ଧାରା 4 (5) ଅନୁସାରେ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିରୁ କୌଣସି ଆଦିବାସୀ ଅଥବା
ଅଣଆଦିବାସୀକୁ ହଟାଇଦିଆଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଇଡକୋ ଦ୍ଵାରା ଅଧିକୃତ ସ୍ଥାନୀୟ 2958 ଏକର ଜଙ୍ଗଲ
ଜମିରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ପାନ ବରଜ କରିଥିବା କଥା ସରକାର ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି । ବେଶ କିଛି ଜମିରେ
ଥିବା ଜଙ୍ଗଲକୁ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ କାଟିଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଗାଁର ଓ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକ
ଅଧିକାର ରହୁଛି । ସରକାର ଏହାକୁ ଅଣଦେଖା କରି ଉକ୍ତ ଜମିକୁ ଲ୍ୟାଣ୍ଡ ବ୍ଯାଙ୍କକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର
କରିବା ଅସମ୍ବିଧାନିକ । ସେହି ସବୁ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିର ପଟ୍ଟା ଏହାର ପ୍ରକୃତ ମାଲିକକୁ ଦିଆଯାଉ ।
ଖ) ପୋସ୍କୋ ପାଇଁ ଅଧିକୃତ ନିଜସ୍ଵ ଜମିକୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ହେଲା ପ୍ରକଳ୍ପ ଲାଗି ବ୍ୟବହାର
ନହେବା ହେତୁ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଆଇନ 2013 ଅନୁସାରେ ମୂଳ ଜମି ମାଲିକକୁ ଫେରାଇ ଦେବା ବଦଳରେ
ଲ୍ୟାଣ୍ଡ ବ୍ଯାଙ୍କକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା ମୂଳ ଆଇନ ଓ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଶିଙ୍ଗୁର ରାୟର
ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରୁଛି । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଗଲା 6/12/2017 ତାରିଖରେ ଗୋବିନ୍ଦପୁର ପଲ୍ଲୀସଭାରେ
ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ରାଜ୍ୟସରାକରଙ୍କୁ ନିଜର ଦାବିକୁ ଅବଗତ କରାଇଛନ୍ତି । ସରକାର ଆଇନକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇ
ସେହି ସବୁ ଜମିକୁ ମୂଳ ମାଲିକକୁ ଫେରାଇଦିଅନ୍ତୁ ।
ଗ) ପରିବେଶର ଉନ୍ନତି ଲାଗି ସରକାର
ଅଧିକ ଜଙ୍ଗଲ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ତିଆରି କରନ୍ତୁ ।
ଘ) ନିଜର ପୋସ୍କୋ ବିରୋଧୀ ସ୍ଵର ହେତୁ
କମ୍ପାନୀ, ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ ପୋସ୍କୋ ସମର୍ଥକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଅନେକ
କେସ ଅଞ୍ଚଳବାସୀଙ୍କ ଉପରେ ଲଦିଦିଆଯାଇଛି । ଏବେ ଅନେକ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚରେ
ବାରମ୍ବାର କୋର୍ଟର ଦ୍ଵାରସ୍ଥ ହୋଇଆସୁଛନ୍ତି । ଏହାକୁ କଣ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଭାଷାରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ
‘ବିକାଶ’ କୁହାଯିବ ? ସେହି ସବୁ କେସ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯିବ ଜରୁରୀ ।
